A psicologia experimenterende de Kierkegaard como resposta à psychologia empirica e à experimentelle psychologie

Autores

DOI:

https://doi.org/10.31977/grirfi.v22i1.2605

Palavras-chave:

Psicologia; Filosofia; Kierkegaard; Século XIX; Psicologismo.

Resumo

A pergunta sobre o objeto, o método e a natureza da Psicologia, a partir do século XVIII, recebeu três propostas: (i) a primeira, apresentada por Christian Wolff, apelava para a conciliação de uma Psychologia Rationalis com uma Psychologia Empirica baseada nas etapas da Experimentalphysik e no Princípio da Razão Suficiente; a segunda, propôs uma virada para a Fisiologia, tornando-se responsável pelo recrudescimento da Psicologia como Ciência independente da Filosofia; a terceira, fundada em uma espécie de estetização da experimentação psicológica, oferece uma abordagem existencial dos fenômenos mentais. Arguiremos que o projeto de Søren Kierkegaard (1813-1855) esboçou um método que levou a diante esta última proposta recorrendo, ao mesmo tempo, a uma versão muito própria de Psicologia Experimental e opondo-se decisivamente à virada para a Fisiologia, Kierkegaard teria situado seu projeto entre a derrocada da Psychologia Empirica de Wolff e a ascendente Experimentelle Psychologie baseada na Fisiologia.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Biografia do Autor

Natalia Mendes Teixeira, Universidade do Vale do Rio dos Sinos (UNISINOS)

Doutorando(a) em Filosofia pela Universidade do Vale do Rio dos Sinos (UNISINOS), São Leopoldo – RS, Brasil.. Bolsista CAPES/PROSUC.

Referências

ARAUJO, Saulo De Freitas, “O Lugar de Christian Wolff na História da Psicologia”. Universitas Psychologica, 3, 11 p. 1024, 2012.

ARISTÓTELES. De Anima. Tradução: Maria Cecília Gomes dos Reis. Editora 34, 2012.

ARISTÓTELES. Parva Naturalia. Oxford: New York: Oxford at the Clarendon Press, 2000.

BEISER, Frederick. Depois de Hegel. Editora Unisinos: São Leopoldo, 2017.

BELL, Mathew. The German Tradition of Psychology in Literature and Thought, 1700-1840. Cambridge: University Press, 2005.

BRENTANO, Franz. O Psicologismo: Ou o porquê não sou um psicologista. Trad: Evandro Brito. Revista Peri, V 05. N 01, p. 169-172, 2013.

DAIBER, Jürgen, Experimentalphysik des Geistes: Novalis und das romantische Experiment. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen, p.330, 2001.

DYCK, Corey. Kant and rational psychology. Oxford University Press, Oxford, United Kingdom ; New York, NY, First edition., p.257, 2014.

HANSEN, H. y HANSEN, L. Bork, “The temporal lobe epilepsy syndrome elucidated through Søren Kierkegaard’s authorship and life”. Acta Psychiatrica Scandinavica, 3, 77, p. 352–358, 1988.

HATFIELD, Gary, “Kant and Empirical Psychology in the 18Th Century”. Psychological Science, 6, 9. p. 423–428, 1998.

HEGEL, G. W. F. Fenomenologia do espírito. 1. Ed. Vozes, Petrópolis, 6. ed., p. 271, 2001.

KANT, I. Anthropologie in pragmatischer Hinsicht. Reinhard Brandt. Meiner: Hamburg, 2000.

KANT, I. Crítica Da Razão Pura. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian, 2001.

KIERKEGAARD, S. Eighteen upbuilding discourses. Princeton University Press, Princeton, N.J, p. 559, 1990.

KIERKEGAARD, S. A Repetição: Um ensaio em psicologia experimental. Tradução de José Miranda Justo. Lisboa: Relógio d’água, 2008.

KIERKEGAARD, S. A. Fear and Trembling; Repetition, tradução de Howard V. Hong e Edna H. Hong. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1983.

KIERKEGAARD, S. Pós-escrito às migalhas filosóficas. Tradução de Álvaro Montenegro Valls. São Paulo: Vozes, 2013.

KIERKEGAARD, Søren. O conceito de ironia: constantemente referido a Sócrates. Tradução de Álvaro Valls. Ed. Universitária São Francisco, Bragança Paulista, 2006.

KLEMPE, Sven Hroar, “Kierkegaard and Psychology as the Science of the ‘Multifarious Life’”. Integrative Psychological and Behavioral Science, 3, 47, p. 367–375, 2013.

KRÜGER. Versuch einer Experimental-Seelenlehre. Halle/Helmst dt: Hemmerde, 1756.

KURZER, J. G. S. Begriff aller Wissenschaften und ändern Teilen der Gelehrsamkeit. Frankfurt, Leipzig, p. 130, 1786.

KUSCH, Martin. Psychologism: a case study in the sociology of philosophical knowledge. London; New York: Routledge, 1995.

MCCARTHY, Vincent A., Kierkegaard as psychologist. Northwestern University Press, Evanston, Illinois, 2015, p.190, 2015.

MCDONALD, W. Kierkegaard’s experimenting Psychology. In: Buben, Adam (ed.), The Kierkegaardian mind. Routledge, New York, 2019.

MOLBECH, C. Dansk Ordbog indeholdende det danske Sprogs Stammeord, Copenhagen: Gyldendal, 2 vols, 1833.

Ordbog over det danske Sprog – Historisk Ordbog – 1700-1950, 2014. 28 vols. Disponível em http://ordnet.dk/ods. Último acesso em: 22 de fevereiro de 2022.

PORTA, M. Psychologism. Routledge encyclopedia of philosophy. Routledge, London; New York, 2020.

SCHLEGEL, Friedrich von. Philosophische Vorlesungen [1800-1807]: zweiter teil. Schöningh, München, 1964.

SHARPLESS, Brian A., “Kierkegaard’s conception of psychology.” Journal of Theoretical and Philosophical Psychology, 2, 33, p. 90–106, 2013.

SUZUKI, Márcio, “Os desdobramentos da psicologia experimental em Moritz, Kant e Kierkegaard”. DoisPontos, 1, 17, 2020.

TANG, Chenxi. Kierkegaard and the Culture of Psychological Experimentation in the Nineteenth Century. KulturPoetik, Bd. 6, H. 2 p. 172-188 2006.

TANG, Chenxi. Repetition and Nineteenth-Century Experimental Psychology. Kierkegaard Studies Yearbook, 2002.

WALCH, J. G. Philosophisches Lexicon, Ed Justus Christian Hennings, Ed. 4. Leipzig, p. 324-5, 1775.

WOLFF, C. Einleitende Abhandlung über Philosophie im allgemeinen (G. Gawlick und L. Kreimendahl, Übers. und Hgg.). Stuttgart/Bad Cannstatt: Frommann- Holzboog. Erstausgabe, 1728/2006.

WOLFF, C. Philosophia rationalis sive Logica. Frankfurt: Rengeriana, 1732.

WOLFF, C. Prolegomena to empirical and rational psychology. In: R. Richards. Christian Wolff’s prolegomena to empirical and rational psychology: Translation and commentary. Proceedings of the American Philosophical Society, p. 227-239, 1980.

WOLFF, C. Psychologia empirica, methodo scientifica pertractata. Frankfurt/Leipzig: Rengeriana, 1738.

WUNDT, W. Outlines of Psychology. Leipzig: W. Engleman, 1897.

WUNDT, W. Principles of physiological psychology. Trans: E. B. Titchener. Sonnenschein: London, 1904.

Downloads

Publicado

2022-02-27

Como Citar

TEIXEIRA, Natalia Mendes. A psicologia experimenterende de Kierkegaard como resposta à psychologia empirica e à experimentelle psychologie. Griot : Revista de Filosofia, [S. l.], v. 22, n. 1, p. 144–156, 2022. DOI: 10.31977/grirfi.v22i1.2605. Disponível em: https://periodicos.ufrb.edu.br/index.php/griot/article/view/2605. Acesso em: 26 abr. 2024.

Edição

Seção

Artigos